(10.04.2006) Wojciech Szatkowski: "Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego jest współorganizatorem wystawy „Mariusz Zaruski – człowiek dwóch żywiołów”, która została otwarta 7 kwietnia w Muzeum Ziemi Puckiej w Pucku.
Morze i góry – to dwa żywioły, którym przez całe swoje życie był wierny Mariusz Zaruski (1867-1941), taternik, pionier narciarstwa w Tatrach Polskich, współzałożyciel TOPR, a także znany żeglarz, kapitan „Zawiszy Czarnego” na pokładzie którego szkolił polską młodzież w żeglarskim rzemiośle i starosta morski. Wreszcie człowiek, który swą działalnością chciał objąć jak najszersze kręgi Polaków „by byli silni jak granit, a serca mieli czyste jak morze”, jak pisał. W tym roku, dokładnie 8 kwietnia, minęła 65. rocznica jego śmierci. Dzień wcześniej przeprowadzono w Pucku i Gdyni szereg uroczystości, upamiętniających tę wciąż żywą w sercach Polaków piękną i szlachetną postać. Uroczystości rozpoczęły się od złożenia wiązanki kwiatów w miejscu symbolicznego pochówku prochów Generała, na wodach Zatoki Puckiej, na wschód od Pucka. Uczestnicy uroczystości dopłynęli tam na pokładzie stawiacza pław Urzędu Morskiego Gdynia „Tucana”, a towarzyszył mu okręt wojenny K644 ORP „Wigry”. Uczestnikami rejsu: prof. Daniel Duda - prezes Polskiego Towarzystwa Nautologicznego, Andrzej Liszega - Przedstawiciel Stowarzyszenia Kapitanów Żeglugi Wielkiej. ks. Jerzy Kunca - proboszcz pucki, Marian Przyklang Prezes Stowarzyszenia Starszych mechaników okrętowych i Strażnik Symbolicznego Grobu Generała na Pęksowym Brzyzku Wojciech Szatkowski. Modlitwę na morzu poprowadził ksiądz Jerzy Kunca, proboszcz parafii pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Pucku. Następnie w Pucku rozpoczął się wernisaż wystawy. - Mariusz Zaruski ma dwie symboliczne mogiły: jedną na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem i drugą, morską na wschód od Pucka, gdzie w miejscu zatopienia „Zawiszy Czarnego” zostały rozsypany prochy pobrane z Chersonia – miejsca, gdzie zmarł w niewoli sowieckiej w 1941 r. generał Mariusz Zaruski. Był niezwykle silnie związany z górami i morzem. Był twardym marynarzem, wychowanym na niezwykle ciężkich rejsach po morzach północnych, z których wielu nigdy nie powróciło – powiedział na otwarciu wystawy główny organizator przedsięwzięcia Dyrektor Muzeum Ziemi Puckiej, Mirosław Kuklik. Pływał też po morzach chińskich, a pamiątką po tych rejsach zostały wielkie wytatuowane węże, które pokazywał marynarzom. Wystawa jest podzielona na dwie części: pierwsza dotyczy działalności górskiej i narciarskiej Zaruskiego. Pokazano na niej między innymi: oryginalny pas taternicki Zaruskiego, jego osobisty czekan i ciupagę turystyczną ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego, czekany, kolekcję sprzętu narciarskiego z epoki, „bambusy”, raki, a także sprzęt ratowniczy z czasów, kiedy powstawało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Dodatkowo pokazano kilkadziesiąt fotografii z działalności górskiej Zaruskiego. – Zaruski był człowiekiem, który do wszystkiego co robił podchodził w sposób systematyczny, i od razu pisał podręcznik – powiedział na wernisażu wystawy Wojciech Szatkowski z Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Na wystawie zaprezentowano większość publikacji autorstwa Zaruskiego: jego przewodniki i książki związane z narciarstwem, turystyką górską, taternictwem, działalnością w TOPR, jazdą konną, żeglarstwem, wreszcie piękne wiersze. Wśród pamiątek pokazanych na wystawie, a związanych z działalnością niepodległościową generała znalazły się także oryginalne epolety generalskie Zaruskiego, który był, przypomnijmy, adiutantem prezydenta Wojciechowskiego, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a także zdjęcia z Naczelnikiem Józefem Piłsudskim wykonane w Sulejówku.
W drugiej sali autorzy wystawy zebrali niezwykle cenne, można powiedzieć unikatowe pamiątki morskie po Zaruskim: oryginalną piszczałkę do wydawania komend, którą używał Zaruski, albumy z rejsów „Zawiszą Czarnym” i „Temidą” z lat 30., książki z dedykacjami Zaruskiego, dokumenty Fundacji Floty Narodowej, fotografie z jego działalności morskiej, odnalezione w domu Zaruskich w Warszawie, wreszcie fotografie ofiarowane organizatorowi wystawy przez żyjących jeszcze żeglarzy, którzy pływali w latach 30. z Zaruskim, a także pamiątki z ukochanego żaglowca generała, szkunera „Zawisza Czarny” i jachtu „Generał Mariusz Zaruski”, dyplomy, a także modele żaglowców „Zawisza Czarny”, „Dar Pomorza” i „Generał Mariusz Zaruski”. Wystawie towarzyszy obszerny katalog. Sponsorzy: Spółka Pipelife Polska. Obiekty pozyskano m.in. z Centralnej Biblioteki Wojskowej, Głównej Biblioteki Górskiej PTTK, Muzeum Sportu i Turystyki Pomorza Gdańskiego, Centralnego Muzeum Morskiego, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum Tatrzańskiego, Polskiego Towarzystwa Nautologicznego, Fundacji Polskie Żagle im. Gen. Mariusza Zaruskiego, Harcerskiego Ośrodka Morskiego w Pucku. Wystawa będzie czynna w Pucku do końca roku, a następnie zostanie pokazana w Galerii Kulczyckich, oddziale Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem w 140. rocznicę urodzin Zaruskiego".

Szczególne podziękowania za szczęśliwy transport eksponatów z Zakopanego do Pucka i gościnność dla Pana Jakuba Białowąsa i jego żony.

Foto-relacja (zdjęcia Wojciech Szatkowski, Mirosław Kuklik, zdjęcia archiwalne Muzeum Tatrzańskie):