(05.12.2005) Wojciech Szatkowski: "Niedawno Pani Barbara Gruszecka, prawnuczka znanego lwowskiego narciarza, Zenobiusza Pręgowskiego, ofiarowała do zbiorów archiwalnych Muzeum Tatrzańskiego archiwalia i pamiątki po swoim pradziadku.
Ta joj, ta ja mistrz ze Lwowa - mistrz ze stajni wyścigowej! Śnig, śnig, śnig- gu, gu, gu - tak brzmiało zawołanie narciarzy z Karpackiego Towarzystwa Narciarzy (KTN) - najstarszego na ziemiach polskich klubu narciarskiego. Zenobiusz Pręgowski urodził się 14 grudnia 1884 r. w Czerwińsku nad Wisłą. Po ukończeniu gimnazjum i studiów buchalteryjnych podjął początkowo pracę w spółce fakturowej, a następnie w banku w Warszawie. W tym tez okresie zainteresował się sportem i kulturą fizyczną. Na początku 1906 r. przeniósł się do Lwowa, gdzie bakcylem narciarstwa turystycznego zaraził go jego kuzyn Ludwik Pręgowski - znany lwowski przemysłowiec, sportsmen i jeden z prekursorów "białego szaleństwa" w Karpatach. Stał się wielkim miłośnikiem turystyki narciarskiej w Karpatach Wschodnich, Bieszczadach, Czarnohorze, Gorganach i Alpach Rodniańskich, dokonując w tych pasmach górskich, wspólnie z innymi narciarzami z KTN-u, wielu pierwszych narciarskich wejść szczytowych. Pop Iwan, Breskuł, Szpyci, Pietros, Howerla, Gutik Tomnatik, Ineul - to tylko niektóre szczyty, które zdobył Pręgowski na nartach. Barbara Gruszecka wspomina: - Góry go oczarowały, czyniąc swym niewolnikiem i piewcą na resztę życia. Wysportowany młodzieniec szczególnie upodobał sobie narciarstwo górskie, które pochłonęło go bez reszty.
Od przyjazdu do Lwowa poświęcał mu każdą wolną chwilę, odbywając wiele wypraw, w tym wiele pionierskich. Był współzałożycielem Karpackiego Towarzystwa Narciarzy, przodownikiem jego wycieczek, a w krótkim czasie został wybrany członkiem wydziału. Swoje archiwum Pręgowski po 1945 r. musiał zabrać ze Lwowa i opuścić na zawsze ukochane Karpaty. Nadal jednak zbierał materiały dotyczące lwowskiego narciarstwa, czego wynikiem było wydanie dwóch książek "Złota księga narciarstwa polskiego. Karpaty Wschodnie" i "Historia narciarstwa polskiego do 1914 r.", wydane w latach 90. Osiadł w Szprotawie, gdzie zmarł w 1971 r. Jego prawnuczki Barbara i Małgorzata Gruszeckie zdecydowały się przekazać archiwalia w miejsce związane z górami. Pani Barbara Gruszecka zadzwoniła do Muzeum Tatrzańskiego. Tam od razu zgodzono się na przejęcie unikalnych materiałów. W związku z planami organizacji Muzeum Turystyki i Narciarstwa pamiątki te znajdą swoje godne miejsce wśród eksponatów pokazujących początki narciarstwa na ziemiach polskich. Będą też pokazywane na wystawach. Pani Gruszecka, mieszkająca na stale w Piastowie przewiozła cały zbiór archiwalnych pamiątek po pradziadku pociągiem do Zakopanego i przekazała do archiwum Muzeum Tatrzańskiego. Wśród przekazanych archiwaliów znajdują się: rękopisy Pręgowskiego z działalności górskiej, głównie w Karpatach Wschodnich, a także w Tatrach, setki zdjęć z wypraw narciarskich, klisze i negatywy szklane, relacje z wycieczek publikowane i niepublikowane, sprawozdania z prac i działania KTN, literatura poświęcona narciarstwu w języku polskim i zagraniczna. W najbliższym czasie całe to przebogate archiwum zostanie opracowane i usystematyzowane. Pamiątkami opiekuje się dr Jerzy M. Roszkowski z działu archiwalnego. Muzeum Tatrzańskie pragnie, za pośrednictwem "Watry" serdecznie podziękować Pani Barbarze Gruszeckiej za przekazane materiały.

Foto-relacja (zdjęcia Zenobiusz Pręgowski, Wojciech Szatkowski):