(03.07.2009) Anna Karpiel-Semberecka: "Dokładnie 1 lipca Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego obchodziło 120. rocznicę udostępnienia swoich zbiorów zakopiańskiej publiczności. Uroczystość zbiegła się z otwarciem kolejnej filii ze stałą wystawą zatytułowaną Styl zakopiański – inspiracje. Patronat medialny nad Jubileuszem 120-lecia Muzeum Tatrzańskiego objął Podhalański Serwis Informacyjny WATRA.
120 lat temu Muzeum Tatrzańskie prezentowało przede wszystkim kolekcję przyrodniczą, ale już wówczas posiadało także zalążek działu etnograficznego. Do tych początków etnograficznego zainteresowania Podhalem oraz inspiracji, jaką stało się ono dla Stanisława Witkiewicza, nawiązuje niezwykle interesująca ekspozycja, która od 1 lipca można zwiedzać w chałupie Gąsieniców Sobczaków przy Drodze do Rojów w Zakopanem. Jej celem jest właśnie pokazanie korzeni stylu zakopiańskiego, którymi były: budownictwo, sztuka i rzemiosło ludowe, a także powstające końcem XIX w. kolekcje etnograficzne, a zwłaszcza zbiór Marii i Bronisława Dembowskich. Nowa filia oraz mieszczące się w pobliżu Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w willi „Koliba” przy ul. Kościeliskiej tworzyć będą więc dydaktyczną całość, która pozwoli prześledzić jak rodziła się koncepcja stylu zakopiańskiego, od źródeł jego inspiracji po konkretne realizacje w architekturze i sztuce użytkowej.
Interesujące jest zarówno miejsce, w którym została zlokalizowana nowa filia muzeum, jak i koncepcja wystawy oraz zgromadzone na niej eksponaty. Chałupa, która należała w przeszłości do góralskiej rodziny Gąsieniców Sobczaków, to jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa ludowego w Zakopanem. Najstarsza jej część została wybudowana około 1830 roku, a jej stan obecny to efekt rozbudowy, która miała miejsce końcem XIX wieku. Ekspozycja zorganizowana jest w dwóch izbach frontowej części chałupy. Izba czarna, w której w przeszłości koncentrowało się życie góralskiej rodziny, jest urządzona tak jak izby w końcu XIX w., które podziwiali Witkiewicz, Matlakowski, czy też Maria i Bronisław Dembowscy.  Do jej wyposażenia wykorzystano najstarsze eksponaty pochodzące ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego. W izbie białej znalazła z kolei miejsce kolekcja Marii i Bronisława Dembowskich, tworzona w latach 1886-1893, a następnie przekazana w darze Muzeum Tatrzańskiemu w 1922 roku - wyjaśniała Anna Kozak, autorka scenariusza wystawy.
Licząca blisko czterysta okazów kolekcja  Dembowskich była dla Stanisława Witkiewicza bezpośrednim źródłem inspiracji dla projektowanych przez niego przedmiotów sztuki użytkowej w stylu zakopiańskim. Wystrój białej izby tworzą zabytkowe obrazy na szkle, ceramika, rzeźby, elementy stroju ludowego oraz bogato zdobione sprzęty pasterskie. Jest wśród nich także pierwszy łyżnik z kolekcji, który został znaleziony przez Marię i Bronisława Dembowskich w 1886 r. w góralskiej chałupie na Furmanowej.
Muzeum powstało w niewielkiej wsi, jaką pod koniec XIX w. było Zakopane i w czasie, gdy władze zaborcze niechętnie patrzyły na tego typu inicjatywy Polaków. Doprowadziły do tego osoby związane z Tytusem Chałubińskim, które na ten cel przeznaczyły prywatne fundusze. Była to więc niezwykła inicjatywa w ówczesnych czasach - podkreślała dyrektor Muzeum Teresa Jabłońska. Ciekawe były także pierwsze pomysły budowy siedziby muzeum w formie góralskich zabudowań gospodarczych, czy też góralskiej chaty. Ostatecznie powstał jednak gmach muzeum, który  jest realizacją stylu zakopiańskiego w architekturze murowanej. Natomiast w tej chwili możemy powiedzieć, że wszystkie te pomysły zostały zrealizowane, ponieważ siedziba oraz filie muzeum to zabytki murowanego oraz drewnianego stylu zakopiańskiego, a po dzisiejszym otwarciu również autentyczna chałupa góralska stanowiąca źródło stylu stworzonego przez Witkiewicza. Jest to więc dla nas zamknięcie pewnego etapu. Przed nami jeszcze organizacja galerii w willi Oksza, która prezentować będzie sztukę czasowo zazębiającą się z powstaniem stylu zakopiańskiego - dodała Teresa Jabłońska.
Styl zakopiański – inspiracje to ostatnia dotąd nieuwzględniona w wystawach stałych naszego muzeum ekspozycja. Jej otwarcie, to także realizacja po 87 latach woli Marii Dembowskiej, która gromadzoną wspólnie z mężem kolekcję przekazała nieodpłatnie Muzeum Tatrzańskiemu, zaznaczając jednak, że ma ona być eksponowana we wnętrzu góralskiej chaty - mówiła Anna Kozak.
W uroczystości otwarcia nowej filii muzeum wzięli udział pracownicy muzeum, przedstawiciele lokalnych władz i organizacji oraz rodzina Marii i Bronisława Dembowskich na czele z biskupem Bronisławem Dembowskim.
Otwarcie nowej filii Muzeum Tatrzańskiego było możliwe dzięki finansowemu wsparciu Województwa Małopolskiego, dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także ofiarności Polonii amerykańskiej, która na apel czasopisma Tatrzański Orzeł zebrała pieniądze na ten cel.
Wystawa Styl zakopiański – inspiracje będzie otwarta dla zwiedzających od środy do soboty w godzinach od 9.00 do 17.00 oraz w niedzielę od 9.00 do 15.00."

Foto-relacja (zdjęcia Anna Karpiel-Semberecka):