Z mównicy...

Karpaty łączą - nadzieje i rzeczywistość

Fragmenty wystąpienia senatora Franciszka Bachledy - Księdzularza podczas międzynarodowej konferencji w Żywcu.

Na wstępie chciałbym wyjaśnić, że przewodnicząc w polskim parlamencie dwóm komisjom: Komisji Ochrony Środowiska oraz Grupy polsko - słowackiej Unii Międzyparlamentarnej, mam pewne prawo do zaprezentowania dorobku dotychczasowych prac Komisji, zwieńczonych Międzyparlamentarnym spotkaniem "Karpaty Łączą". Czyż można nie skorzystać z takiej okazji i nie przypomnieć najważniejszych wniosków oświadczenia warszawskiego, dotyczącego całego regionu Karpat?
Przypominam więc: Wspólne oświadczenie uczestników międzyparlamentarnego spotkania p.t. "Karpaty Łączą" podjęte w dniu 19 czerwca 1997 roku w Warszawie.

Parlamentarzyści Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Polski zgodzili się z tym, że konieczne jest promowanie rozwoju w rejonie Karpat, bowiem ten obszar stanowi nasze dziedzictwo, które winne być właściwie docenione i zachowane, a jego różnorodność chroniona rozwijana. Wszyscy też uznali, że istnieją zagrożenia środowiska przyrodniczego regionu Karpat, a co więcej - mają charakter transgraniczny. Dlatego ochrona i zabezpieczenie środowiska powinno przekraczać bariery polityczne i administracyjne. Mieszkańcom regionów górskich i stref podgórskich należy stworzyć warunki do rozwoju gospodarczego, ochrony i współdziałania w gospodarowaniu dobrami naturalnymi.

Przedstawiciele parlamentów Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Polski postanowili, że do efektywnej współpracy potrzebna jest realizacja następujących zadań:
1. opracowanie narodowych programów działań, zmierzających do ochrony środowiska i aktywizacji społeczno-gospodarczej terenów karpackich oraz ich koordynacja międzynarodowa,
2. promowanie nowych technik, technologii i urządzeń przyjaznych środowisku,
3. stworzenie warunków ekonomiczno - prawnych do rozwoju i promocji turystyki przyjaznej środowisku.

Powołano Komisję składającą się z przedstawicieli parlamentów krajów regionu Karpat, której celem jest koordynacja działań w zakresie uregulowań prawnych, zintegrowanego monitoringu środowiska, tworzenia transgranicznych obszarów chronionych i korytarzy ekologicznych, aby razem uzgodnić plan ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, a także zasobów wodnych. Komisja ma na celu inicjować współpracę pomiędzy rządami, samorządami i organizacjami pozarządowymi, przygotować wspólne wystąpienia o dofinansowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego ze środków instytucji międzynarodowych. Jednak przede wszystkim po to powstała, aby przygotować końcowy projekt Konwencji o Ochronie Karpat.

Konieczność współpracy

Współpraca regionalna i międzynarodowa wymiana doświadczeń w dziedzinie ochrony środowiska jest niezbędna. Rozpoczęliśmy ją najpierw z naszymi sąsiadami - Słowakami. Istnieją już pozytywne przykłady takiej współpracy, jak np. utworzenie międzynarodowego rezerwatu biosfery "Tatry" oraz opracowanie założeń koncepcji systemu transgranicznych obszarów chronionych (TOCH) na granicy polsko-słowackiej. Ważna jest niezwykle istotna rola naszych Karpat jako wielkiej oazy dzikiej przyrody w dość silnie przekształconym środowisku przyrodniczym Europy Śrd.-Wsch. oraz fakt, że stanowią one dział wodny o znaczeniu europejskim, gdzie bierze początek wiele rzek będących największym źródłem wody pitnej dla państw położonych w tym rejonie.

Turystyka, a przyroda

Podjęliśmy - jako Międzyparlamentarna Grupa Polsko-Słowacka - prace nad uzgodnieniami dotyczącymi wspólnych działań dotyczącymi turystyki. Gospodarka turystyczna na naszym terenie może się rozwijać dzięki zasobom środowiska przyrodniczego, kulturowego oraz zasobom społeczeństw. Jednak ta gospodarka wymaga odpowiedniej strategii, kontroli i koordynacji. Strategia zrównoważonej gospodarki turystycznej w regionie Karpat powinna być ukierunkowana na ograniczenie konfliktów wynikających z potrzeb zapewnienia równowagi ekologicznej środowiska oraz popytu na usługi. Także utrzymanie i rozwój walorów przyrodniczych stanowi o istnieniu głównego zaplecza dla turystyki. Opracowujemy taką strategię rozwoju turystyki, aby różne możliwości i formy turystyki rozpatrywane były w aspekcie międzynarodowych obszarów chronionych (Transgranicznych Obszarów Chronionych) i na tle współpracy międzynarodowej (organizacje ruchu turystycznego, przejść granicznych, odpowiedniej infrastruktury, materialnego zainteresowania ludności, edukacji ekologicznej, regionalnej wymiany doświadczeń).

Perła Europy

Ewenementem na skalę europejską jest niezwykle bogata i ciągle żywa w wielu regionach kultura ludowa Karpat. Jej odzwierciedleniem jest wspaniała muzyka, wielobarwne stroje, drewniane budownictwo, i wiele zachowanych dawnych obyczajów związanych z kulturą pasterską. W całych Karpatach zachowały się bardzo liczne zabytki budownictwa drewnianego: kościoły, cerkwie i zespoły zabudowy wiejskiej. W całych Karpatach istnieje dobrze rozwinięta sieć schronisk i szlaków turystycznych, choć poziom rozwoju infrastruktury turystycznej i jej standard w poszczególnych krajach jest bardzo różny. Istnieją ośrodki sportów zimowych i uzdrowiska, działające w oparciu o wyjątkowo liczne w Karpatach źródła wód mineralnych.

Możliwości i szanse

Wobec rozwiniętej w ostatnich latach mody na turystykę ekologiczną, ta dziedzina działalności gospodarczej może stać się jedną z podstaw współpracy państw regionu karpackiego oraz ich rozwoju ekonomicznego. Ogromne możliwości rozwoju turystyki łączą się ze wzrostem wymiany turystycznej pomiędzy poszczególnymi krajami karpackimi, jak również z perspektywą przyciągnięcia w ten region wielu turystów z Europy Zach., dla których Karpaty, z ich fascynującą przyrodą i kulturą są jednym z ostatnich "nie odkrytych" jeszcze regionów w Europie, położonym zaledwie w odległości kilku godzin jazdy samochodem(...).

Z senackiej mównicy

Debata nad ustawą o radiofonii i telewizji - 02.12.1998r

Chętnie przystępuję do tej grupy, która zachęcałaby, aby jak najmniej oglądać telewizję, a zwłaszcza zakazać tego dzieciom. Jest to świat ułudy, pozbawia wyobraźni i myślę, że nie tędy droga.(...)Dobrze byłoby, żeby dzieci i młodzież więcej czytały, przebywały na powietrzu, uprawiały sport i nie wstępowały do klubu zniewolonych przez szklany ekran - radio i telewizor mają przecież wyłączniki. Zawsze taki odbiornik można ściszyć albo wyłączyć..

Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz jako sprawozdawca projektu ustawy - Prawo Ochrony Środowiska - 28.03.2001r.

(...) Ustawa, kładzie nacisk na ochronę środowiska już na etapie opracowywania polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw oraz studiów uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego, a także miejscowych planów takiego zagospodarowania. Obejmuje również regulacje dotyczące przeciwdziałania zanieczyszczeniom oraz przestrzegania standardów jakości środowiska.(...) Ustawa ujednolica system opłat i kar administracyjnych, obejmując nimi wszystkie elementy środowiska. Obciąża również posiadacza, a nie wytwórcę odpadów. Odpowiedzialność w zakresie ochrony środowiska wzmocniona została poprzez rozszerzony katalog wykroczeń i sankcji karnych.

Podczas debaty nad ustawą o ustanowieniu programu wieloletniego "Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego"

Pragnę powiedzieć, że również z całej duszy, z całego serca wspieram ten pomysł. Jest on bardzo słuszny. Dlatego też, aby przyspieszyć głosowanie nad projektem ustawy, nie będę przedłużał swojego wystąpienia. Jeszcze raz zachęcam wszystkich do wsparcia tego projektu. (...)

Senator jako sprawozdawca ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego - 09.12.2000r (fragmenty)

Panie Marszałku! Panie, Panowie Senatorowie! Ustawa dotyczy czterech rynków: owoców i warzyw, chmielu, tytoniu i suszu paszowego.
Pierwszy obejmuje obrót owocami i warzywami. Organizacja tego rynku obejmuje ustalenie zasad działania grup producenckich, ich wspierania finansowego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Na normatywną regulację rynku chmielu składają się przepisy o zasadach certyfikowania produkcji, ewidencjonowania plantacji i umów kontraktacji chmielu. Kolejne etapy procesu produkcyjnego są podporządkowane nadzorowi wojewódzkiego inspektora skupu i przetwórstwa artykułów rolnych, wydającego certyfikaty i czuwającego między innymi nad obróbką produktów chmielowych.
Trzeci rynek obejmuje tytoń. Produkcja surowca tytoniowego jest limitowana i może być prowadzona tylko na podstawie umowy kontraktacji. Prezes Agencji Rynku Rolnego przyznaje poszczególnym producentom kwoty produkcyjne, tak zwane limity, przetwarzanie tytoniu wymaga więc zezwolenia.
Na czwartym rynku będzie miał miejsce obrót suszem paszowym. Na organizację tego rynku składają się: udzielanie pomocy finansowej producentom, limitowanie produkcji, szczególne wymagania dotyczące wprowadzania suszu do obrotu, sposób jego pakowania i przechowywania.
Jak się wydaje, przedmiot ustawy został ustalony jako suma zagadnień wymagających w tej chwili uregulowania. Pod względem merytorycznym części poświęcone poszczególnym rynkom są ze sobą luźno związane. Na każdym z tych rynków ingerencja państwa ma inny charakter.(...)

Debata nad ustawą o przeznaczaniu gruntów rolnych do zalesienia - 10.05. 2001r. Chciałbym zgłosić jeszcze dwanaście drobnych poprawek do ustawy, które, jak sądzę, bardzo ją usprawnią, a które wynikają z mojego zastanowienia się nad proponowanym do przyjęcia tekstem ustawy.(...)
Na przykład w tekście powinno być: "Właściciel gruntu jest obowiązany do zachowania należytej staranności przy prowadzeniu uprawy leśnej". Chodzi o to, aby właściciel gruntu miał obowiązek zachowywania należytej staranności podczas prowadzenia uprawy. Wydaje się to również oczywiste, ale w praktyce nie zawsze jest stosowane.(...)

Debata nad ustawą o języku polskim - 04.08.1999r

(...)Jeżeli nie będziemy dbać o nasz język, to możemy się nie rozumieć. Rozejdą się nasze zasady, tak jak rozszedł się sposób mówienia, jakiego używają Kaszubi i Podhalanie. Ale rdzeń w ich językach jest staropolski. I ja, będąc burmistrzem, wcale mi to nie przeszkadzało, że ktoś kiedyś napisał do mnie gwarą góralską pismo i byłem dumny z tego, że umiałem je odczytać. (...)Szkoda, że nie wynaleźliśmy słowa na komputer, bo po góralsku telewizor na przykład to "pozieradło".(...) Język jest tym pierwszym narzędziem, tą nutą, z którą zasypiamy, budzimy się, z nią żyjemy(...)

Debata nad ustawą o Polskich Kolejach Państwowych - 09.08.2000r

Panie Marszałku! Panie i Panowie senatorowie! Cieszę się bardzo, że nareszcie projekt ustawy o restrukturyzacji kolei przywędrował do nas, do Senatu. Można by po góralsku rzec, że docekała się świecka wiecora.(...) Jestem za modernizacją kolejki linowej na Kasprowy Wierch, gdyż uważam, że od momentu, kiedy na świecie pojawiły się urządzenia wyciągowe, tak zwane niekapiące, czyli bardzo czyste ekologicznie, dyrektor TPN powinien wydawać nakazy modernizacji tych urządzeń.(...)

Jako sprawozdawca projektu ustawy o ochronie przyrody 25.10.2000r.

(...)Bardzo ważne stwierdzenia, jeżeli chodzi o uzgodnienia z samorządami w zakresie tworzenia, powiększania, zmniejszania lub likwidacji parku narodowego, zawiera poprawka dwunasta. Uznaliśmy za stosowne odnieść się do konieczności uzgadniania planów zagospodarowania przestrzennego z dyrekcjami parków narodowych. Uważamy, że powinno to działać w jedną i w drugą stronę, aby docenić partnerstwo poszczególnych instytucji.(...) Proponujemy rozszerzenie przepisów, a mianowicie, wyznaczenie pięcioletniej kadencji przy powołaniu dyrektorów parków narodowych. (...) Ustawa proponuje trzy strefy ochronne: ochronę ścisłą, ochronę częściową oraz ochronę krajobrazową. Wprowadzenie tego zapisu umożliwia bezkonfliktowe rozszerzanie parków. (...) (Do tej ustawy senator FBK zgłosił prawie 50 poprawek, których większość została przyjęta przez Senat, a następnie przez Sejm).

Debata nad uchwałą w sprawie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z okresu działalności 22.05.1998

W ubiegłej kadencji także mówiłem z tej mównicy o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Była to jednak zupełnie inna sala i oczywiście ten głos był głosem wołającego na puszczy.(...) Przed kilku laty w Europie tego samego dnia odbyły się dwa pogrzeby. Jeden pogrzeb - Federico Felliniego, a drugi pogrzeb, pod Giewontem - Stanisława Marusarza. Jeden mistrz i drugi mistrz. Jeden to wielki człowiek dla tego kontynentu i drugi też wielki człowiek dla tego kontynentu. Pierwszego polska telewizja pokazywała w godzinnym programie, natomiast telewizyjny fragment dotyczący drugiego trwał może pięć, a może sześć sekund. Jednego droga była wielka i drugiego też. I wtedy mówiłem: czy nie byłoby dobrze, gdyby polska telewizja poświęciła każdemu po pół godziny, albo po godzinie? Godzina dla Felliniego i godzina sprawozdania z uroczystości pożegnania, bo trudno powiedzieć, że z pogrzebu Stanisława Marusarza; wielkiego sportowca, wielkiego patrioty, wielkiego człowieka, wiernego syna Ojczyzny, wiernego ojca rodziny.
I to są właśnie te wartości, które winniśmy ważyć i podawać naszemu społeczeństwu, aby mogło je oglądać. Czy tylko naszemu? Mówiłem wtedy, że przecież Skandynawia, kraje narciarskie, choćby Niemcy, kraje alpejskie, na pewno wykupiłyby od polskiej telewizji program o takiej postaci, o pożegnaniu Stanisława Marusarza. Był to wielki człowiek drugiej połowy tego wieku. Tak samo, jak w tych latach przeskok naszego wielkiego człowieka zwalił mury, również tamten człowiek potrafił pokonać mur więzienny więzienia Montelupich w Krakowie. I nasze pokolenie powinno wiedzieć, że ś.p. Stanisław Marusarz, potrafił bić rekordy świata w długości skoków narciarskich, ale w momencie, kiedy trzeba było to zrobić, zdobył się na wysiłek, aby przeskoczyć mury więzienne. Potem wielokrotnie pokonywał trasę jako kurier przeprowadzając ludzi ważnych dla naszej Ojczyzny, poprzez granicę, z Zakopanego do Budapesztu. To są wartości, które ten człowiek nosił w sobie: Bóg, Honor, Ojczyzna! A nie tylko Honor i Ojczyzna, jak jest dzisiaj na gmachu rządowym. Gdzieś po drodze zginął Bóg. Jeżeli On ginie, ginie naród. (...)Krajowa Rada, zarząd telewizji i dyrektorzy programowi mają czwartą władzę w ręku. I dobrze by było, aby każdego dnia ważyli, gdyż sekunda czasem tam pokazana może albo zatruć duszę narodu, albo ją ukoić.

z wypowiedzi do prasy

(...) Nie może być tak, że każdy pomysł na tym terenie jest blokowany w imię ochrony przyrody, bo to tylko tej przyrodzie szkodzi. Uważam, że dla dobra tych gór i przyrody niektóre inwestycje są niezbędne - mówi senator Franciszek Bachleda - Księdzularz. Według Księdzularza to dyrektor Parku powinien być zainteresowany tym, żeby zmodernizować kolejkę linową na Kasprowy Wierch, bo ze starej kapie olej. (...)

- Koniecznym jest budowa Tatrzańskiego Systemu Komunikacyjnego, który pozwoliłby na szybkie przemieszczanie się wokół Tatr, nie tylko na linii północ - południe, ale też wschód - zachód. Ma to kapitalne znaczenie dla turystyki na tym terenie, a także dla ochrony środowiska.(...) z wypowiedzi dla Nowin (Nr 233 z dnia 30.11.1998r.)

powrót